هوش مصنوعی برای همه: مجموعه ای از نوشته های آموزشی 

آیا تا به حال فکر کرده اید که چگونه فیس بوک می داند که دقیقاً اعلان بازرگانی همان چیزی را که دوست دارید به شما نشان دهد؟ 

آیا شبکه های اجتماعی با استفاده از تلفن های هوشمند ما  به مکالمات ما گوش می دهند؟

 آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چگونه اینستاگرام یا تیک تاک دائماً محتوایی مشابه آنچه قبلاً دوست داشتید را به شما نشان می دهند؟ 

آیا می دانید آنها چگونه به طور دقیق صفحاتی را که هنوز ندیده اید ولی به احتمال زیاد مورد پسند شما قرار خواهند گرفت را،  به شما پیشنهاد می کنند تا دنبال و لایک کنید ؟  

مطمئناً در مورد (چت جی پی تی) شنیده اید، یک مدل زبانی بزرگی هست که در جهان غوغا به پا نموده. این مدل زبانی می تواند هر متنی را که  به زبان های مختلف نوشته شده باشند، درک نموده اطلاعات کلیدی آن را استخراج کند و خلاصه های مختصر آن را ارائه دهد. 

حتی میتواند نوشته هایی تولید کند که از متنی که توسط یک انسان نوشته شده غیر قابل تشخیص باشد. همچنین می تواند به سوالات در مورد موضوعات مختلف و گسترده پاسخ دهد. حتی قادر است محتوای خلاقانه، از جمله شعر، داستان، و اشعار آهنگ ها را، بر اساس درخواست ها یا مضامین داده شده تولید کند.

حتماً تصاویر با کیفیت بالا که خیلی واقعی به نظر میرسند اما توسط مدل‌های هوش مصنوعی تولید شده‌اند را نیز دیده‌اید. مدل‌هایی مانند Dall-E، Stable Diffusion و Midjourney می‌توانند تصاویر واقعی از افراد، صحنه‌ها و مفاهیم انتزاعی را براساس توضیحات متنی تولید کنند. تصاویر زیر توسط Midjourney تولید شده است. توضیح متنی انگلیسی که در تولید این تصاویر استفاده شده با ترجمه فارسی در برابر تصویر مربوطه درج شده است. 

نکته اینجاست که هوش مصنوعی به بخشی جدایی ناپذیر از دنیای مدرن ما تبدیل شده است که صنایع مختلف را متحول کرده و زندگی روزمره ما را شکل داده است. علی رغم پیشرفت و نشر  روزافزون آن، بسیاری از افرادی که پیشینه کمی در زمینه هوش مصنوعی و یا علوم فنی دارند، ممکن است به این موضوع  با دلهره نگاه کنند. در مجموعه ای از نوشته های آموزشی (که به طور منظم منتشر خواهد شد) هدفمندیم تا هوش مصنوعی را به شکل ساده شرح داده و مفهوم اصلی آن را به عموم علاقه مندان این موضوع، بدون در نظر داشت کتله خاصی (کسانی که در زمینه هوش مصنوعی و علوم فنی سابقه دارند) برسانیم.

​​در این نوشته که  اولین نوشته این مجموعه میباشد، در مورد منشاء و پیشرفت هوش مصنوعی در طول سال ها صحبت خواهیم کرد و کاربردهای آن را در زندگی روزمره خود برجسته خواهیم ساخت. ریشه هوش مصنوعی به دهه 1950 باز می گردد. دانشمندان پیشگام این بخش ساخت ماشین‌هایی را تصور می‌کردند که می‌توانستند هوش انسان را تقلید کنند و کارهایی را انجام دهند که معمولاً نیاز به فهم و توانایی فکری انسان دارند. با گذشت زمان، هوش مصنوعی از سیستم‌های مبتنی بر قوانین به الگوریتم‌های یادگیری ماشینی و یادگیری عمیق تبدیل شد که پایه و اساس سیستم‌های هوش مصنوعی مدرن هستند.

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌ها در توان محاسباتی، در دسترس بودن داده‌های بزرگ، و پیشرفت‌هایی در توسعه الگوریتم، هوش مصنوعی را به ارتفاعات جدیدی سوق داده است. تکنیک‌های یادگیری ماشینی سیستم‌های هوش مصنوعی را قادر می‌سازد تا از داده‌ها یاد بگیرند و عملکرد خود را در طول زمان بهبود بخشند. یادگیری عمیق، زیر مجموعه ای از یادگیری ماشینی، دستاوردهای قابل توجهی را در زمینه هایی مانند تشخیص تصویر، پردازش زبان طبیعی و تشخیص گفتار تسهیل کرده است. مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند یاد بگیرند که اشیاء را در تصاویر تشخیص دهند، متن را از یک زبان به زبان دیگر ترجمه کنند، متون طولانی را با برجسته کردن مفاهیم اصلی خلاصه کنند، ضبط‌های صوتی را رونویسی کنند یا متن را به صدا تبدیل کنند، تصاویر غیر قابل تشخیص از تصاویر واقعی تولید کنند و محتوای متنی خلاقانه را تنها بر اساس یک درخواست متنی تولید کنند. همانطور که در مثال های بالا نشان داده شده است.

برخی از شناخته شده ترین کاربردهای هوش مصنوعی در زندگی روزمره ما عبارتند از:

• دستیارهای شخصی: دستیارهای مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی مانند سیری (Siri)، الکسا (Alexa)  و دستیار گوگل (Google Assistant) در همه جا فراگیر شده اند و به ما در کارهایی مانند تنظیم یادآوری، پاسخ دادن به سؤالات و کنترل دستگاه های هوشمند کمک می کنند.
• سیستم های توصیه: الگوریتم های هوش مصنوعی ترجیحات و رفتارهای کاربر را تجزیه و تحلیل می کنند تا توصیه های شخصی برای فیلم ها، موسیقی ها، محصولات و موارد دیگر ارائه دهند. پلتفرم هایی مانند نتفلیکس (Netflix) و آمازون (Amazon) به شدت به سیستم های توصیه برای بهبود تجربه کاربر متکی هستند.
• مراقبت های بهداشتی: هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که با بهبود تشخیص، پیش بینی نتایج بیماری و کمک به کشف دارو، مراقبت های بهداشتی را متحول کند. این امر امکان تشخیص زودهنگام بیماری ها، زمینه تجزیه و تحلیل تصویر پزشکی را فراهم نموده و از طرح های درمانی شخصی پشتیبانی می کند.
• وسایل نقلیه خودران: وسایل نقلیه خودران نمونه بارز هوش مصنوعی در عمل هستند. با ترکیب حسگرها، بینایی کامپیوتر و الگوریتم‌های یادگیری ماشین، وسایل نقلیه خودران می‌توانند در جاده‌ها حرکت کنند، از موانع اجتناب کنند و ایمنی جاده را افزایش دهند.
• تشخیص تقلب: سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی حجم زیادی از داده‌ها را برای شناسایی الگوها و ناهنجاری‌ها تجزیه و تحلیل می‌کنند و آنها را برای شناسایی فعالیت‌های کلاهبردار در امور مالی، بانکی و تراکنش‌های آنلاین ارزشمند می‌سازند.
• پردازش زبان طبیعی: هوش مصنوعی درک و پردازش متن در زبان های مختلف را  ممکن ساخته، ربات های گفتگوی مجازی، دستیارهای صوتی و ابزارهای ترجمه زبان را تقویت می کند.

در نتیجه هوش مصنوعی از زمان پیدایش خود تا اکنون راه طولانی را پیموده و جنبه‌های مختلف زندگی ما را شکل داده است. از دستیاران شخصی گرفته تا پیشرفت‌هایی در مراقبت‌های بهداشتی، وسایل نقلیه خودران و تشخیص تقلب، هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلفی کاربرد پیدا کرده است. پاسخ سوالاتی که در آغاز این نوشته عرضه شد هم در هوش مصنوعی نهفته است.  درک منشاء، پیشرفت و کاربردهای هوش مصنوعی به ما این توانایی را می‌دهد تا از مزایای آن استفاده کنیم و با چشم‌انداز فناوری در حال تکامل سازگار شویم. در نوشته های بعدی در این سلسله نوشته ها، ما به شکل عمیق‌تر به کاربردهای خاص هوش مصنوعی خواهیم پرداخت و مفاهیم آنها را بیشتر بررسی خواهیم کرد. منتظر بحث های هیجان انگیز و آموزنده و  جذاب در این زمینه باشید! 

انستیتوت باختر را در شبکه های اجتماعی ذیل دنبال کنید تا نوشته ها را از دست ندهید و این نوشته را لطفا به اشتراک بگذارید.

نویسنده: دکتر بشیر کاظمی

• LinkedIn
• Twitter
• Link
• Mail
• Facebook